Tijdens het weekend van 20, 21 en 22 mei kan je in alle Vlaamse provincies volop gaan proeven van wat de archeologie in Vlaanderen te bieden heeft. Zo ook in de regio van IOED Land van Nete & Aa en IOED Berg & Nete.
Wat valt er in onze regio te beleven?
Herentals - Opgevist Verleden
Op zaterdag 21 en zondag 22 mei kan je in kasteel Le Paige in Herentals terecht voor een uniek archeologisch vrijwilligersproject.
De (toen nog jonge) amateurarcheoloog Wim Vervoort ontdekte bijna dertig jaar geleden enkele scherven in een berg grond aan de oevers van de Kleine Nete. Op dat moment voerde men dijkwerken uit en Wim besefte meteen dat er heel wat waardevolle archeologische kennis aan het verdwijnen was. Samen met zijn broer Erik begon hij al het archeologische materiaal te verzamelen in en rondom de Kleine Nete.
Ze verzamelden vooral aardewerkscherven uit de middeleeuwen en vroegmoderne tijd. Maar ze ontdekten onder andere ook een vuurstenen fragment uit het paleolithicum, een Romeinse munt en middeleeuwse penningen. Samen met IOED Land van Nete en Aa wordt de collectie van Wim Vervoort wetenschappelijk verwerkt om de vondsten nadien goed te kunnen bewaren en bestuderen.
Op zaterdag 21 mei is tijdens de voormiddag iedereen welkom die graag meer te weten wil komen over dit vrijwilligersproject en de manier waarop de vondsten uit de Kleine Nete worden verwerkt.
Op zondag 22 mei staan in de namiddag de deuren van kasteel Le Paige wagenwijd open voor families en kinderen. Tijdens deze familiedag kan je zelf voor heel even archeoloog zijn. Leer je eigen archeologische vondsten te sorteren, te fotograferen en terug in elkaar te puzzelen. Creatieve archeologen in spe mogen ook hun eigen aardewerken kruikje maken.
Opgevist Verleden is een co-creatief project waarbij vrijwilligers de kans krijgen zich in de omgang met archeologische collecties te verdiepen.
Herenthout - De laatste vlucht van lancaster ME737
Ook de Tweede Wereldoorlog trekt de aandacht van archeologen! In de nacht van 11 op 12 mei 1944 werd boven Herenthout een Engelse Lancaster bommenwerper door de Duitse Luftwaffe neergehaald. Het wrak werd in 2011 opgegraven. Een plakkaat aan het Herenthoutse Vredesplein herinnert aan deze gebeurtenis.
Wil je het verhaal van Lancaster ME737 en zijn bemanningsleden leren kennen? Ga dan tijdens de archeologiedagen op ontdekkingstocht door Herenthout en herbeleef wat er die nacht gebeurde aan de hand van het relaas van Roy Witham, die de crash overleefde, en een paar authentieke Herenthoutse oogetuigen. Je kan de wandeling downloaden op de website van All-Archeo.
Vorselaar – IJzeroer in vuur en vlam
[Deze activiteit is uitgesteld wegens code oranje voor brandgevaar in bos- en natuurgebieden!]
Wist je dat de Kempen eeuwenlang een hotspot waren voor de productie van ijzer? Dat komt omdat er veel ijzeroer in de grond zit. Dat zijn brokken ijzererts die makkelijk kunnen ontgonnen worden. Zo werd in de 19e eeuw massaal Kempens ijzeroer gebruikt in de hoogovens van de Borinage (Henegouwen).
Momenteel doet Studiebureau Archeologie onderzoek naar die aloude ijzerproductie, die teruggaat tot in... jawel, de ijzertijd. In samenwerking met IOED Land van Nete en Aa, Klaas Remmen, Natuur.huis Schapenstal, Natuurpunt Vorselaar en gemeente Vorselaar geven ze tijdens de Archeologiedagen een demonstratie ijzersmelten volgens het oude productieproces met een laagoven, zoals dat ook in de Kempen gebeurde van de ijzertijd tot in de late middeleeuwen.
Heist-op-den-Berg - archeologische kijkkast
In de bibliotheek van Heist-op-den-Berg staat er een speciale archeologische kijkkast die je een inkijk geeft in het Heistse bodemarchief. Aan de hand van echte archeologische vondsten, replica's van gebruiksvoorwerpen en goed geïllustreerde teksten ontdek je de volledige bewoningsgeschiedenis van de gemeente, van de eerste landbouwers tot en met de tweede wereldoorlog.
Deze archeologische kijkkast is een concept van het Provinciaal Archeologisch Depot van de Provincie Antwerpen en werd ingevuld in samenwerking met Team Cultuur Heist-op-den-Berg en IOED Berg en Nete.
Berlaar – Quondam 2022
En last but not least... Dit jaar zullen de Archeologiedagen ook met een stand aanwezig zijn op het middeleeuwse re-enactment en spektakelfestival Quondam, aan 't Hooghuys in Berlaar. Echte archeologen van ABO Archeologie & Erfgoed en J. Verrijckt Archeologie & Advies geven uitleg over wat archeologen nu precies doen. Er is ook een standje van Ex situ, het magazine over archeologie in Vlaanderen.
Quondam betekent "vroeger" in het Latijn en de organisatoren van het festival willen de tornooien uit de middeleeuwen terug tot leven wekken. Volgens sommige bronnen was 't Hooghuys in de middeleeuwen immers het strijdtoneel van ridderspelen en praalvertoon.
Volledig programma: kempenskarakter.be (regio) en archeologiedagen.be
De Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst IOED Land van Nete en Aa draagt zorg voor het onroerend erfgoed van de gemeenten Grobbendonk, Herentals, Herenthout, Lille, Olen en Vorselaar. IOED Berg en Nete voor de gemeenten Heist-op-den-Berg, Berlaar en Nijlen.
Beide organisaties ondersteunen de gemeenten in hun beleid rond archeologie, bouwkundig en landschappelijk erfgoed. Hiervoor werken ze nauw samen met Regionaal Landschap Rivierenland en Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete.
